Continue reading

Տրված թվերը գրի՛ր տառերով։

60221 –վացուն հազար երկու հարյուր քսանմեկ

35046 –եռեսունհինգ հազար քառասունվեց

57043 –հիսունյոթ հազար քառասուներեք

68007 –վացունութ հազար յոթ

600404 –վեց հարյուր հազար չորս հարյուր չորս

Continue reading

Լոլիկ+լոլիկ+բրոկոլի=750
Լոլիկ+գազար+գազար=400
Լոլիկ+բրոկլի=550
Լուծում

1)750-550=200

2)400-200=200

3)200:20=100

3)750-(2×200)=350 բրոկոլի

Պատ․՝200,100,350

  Continue reading

Գյուղում է գտնվում Սուրբ Գրիգոր եկեղեցին (1861 թ.), XIII դարի «Թուխ Մանուկ» և VII դարի «Շեկ Ավետարան» մատուռները։ Հարթավանից 4-5 կմ արևելք գտնվում են Աստվածընկալ գյուղատեղին (XIX—XX-րդ դդ.) իր համանուն եկեղեցական համալիրով (V—XIII-րդ դդ.), Սուրբ Աստվածածին (V—VI-րդ դդ.) և Սուրբ Նշան (Կաթողիկե, 1244 թ.) եկեղեցիներով։ Հարթավանում են գտնվում XIII դարի կիսավեր մատուռ ու գերեզմանատուն։

Գյուղի հարավարևմտյան եզրին, Երևան-Ապարան խճուղուց դեպի աջ՝ բլուրի վրա, 1975 թ. կառուցված է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում զոհված հարթավանցիներին նվիրված հուշահամալիրը։ Այդ հուշահամալիրի մի դրվագ պատկերված է ՛՛Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարանում՛՛, հատոր 3-րդ, էջ 387, Երևան, 1991 թ.^[4], ինչպես նաև խորհրդային նշանավոր արվեստաբան Նիկոլայ Վորոնովի ԽՍՀՄ 1960-1980 թթ. հուշակոթողային քանդակագործությանը նվիրված հիմնարար աշխատությունում^[5]։ Այսինքն՝ ՝ Հարթավան գյուղի այս հուշահամալիրը մտել է նախկին Խորհրդային Միության 100 լավագույն հուշակոթողային համալիրների շարքի մեջ։ Հուշահամալիրի հեղինակն է հարթավանցի քանդակագործ Ռաֆիկ Գարեգինի Խաչատրյանը (Խաչառ), 1937-1993 թթ.^[6]։

 

 

յուղը մինչ 1828 թվականի ռուսների կողմից գրավումը Սայյիդլի Աքսախի Մահալի վարչական կենտրոնն էր, որը բնակեցված էր նույն անվամբ թուրքական ցեղերով։ Ուշիում է գտնվում 10-րդ դարի մի փոքր եկեղեցի և ավերված վիճակում գտնվող Սուրբ Սարգիս վանքը^[3]։

Սուրբ Սարգսի վանական համալիրը, որը հիմնադրվել է 5-7-րդ դարերում Ուշի գյուղից 1կմ արևմուտք` բարձունքի վրա։ Վանքի մասին վկայում են Պատմահայր Մ. Խորենացին և Ղևոնդ Ալիշանը։ Համալիրը կազմում են երկու եկեղեցի, գավիթը, պարսպապատերը, օժանդակ շինությունները։ Հիմնադրվել է Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից, ով ս. Սարգսի աճյունը բերել է նախ Կարբի, ապա Ուշի և սրբի մասունքների վրա հիմնել եկեղեցին։ Հնագույնը Ս. Սարգիս միանավ թաղածածկ եկեղեցին է, որի պայտաձև Ավագ խորանից մուտք կա դեպի հյուսիսից կից ավանդատուն։ Պատերի ստորին՝ վաղմիջնադարյան մասը շարված է կոպտատաշ բազալտ քարով, իսկ վերին մասը 1203-ին վերակառուցվել է սրբատաշ սև տուֆով։ XII դ. վերջին – XIII դ. 1-ին կեսին Ս. Սարգիս եկեղեցուն հվ-ից կից, մեկ զույգ մույթերով գմբեթավոր դահլիճի հորինվածքով կառուցվել է վանքի գլխավոր ստորին մասը, բուսական և երկրաչափական զարդաքանդակներով արմտ. և հվ. շքամուտքերը, շքեղ քանդակազարդ բեմառաջքը, առանձին մանրամասներ (գմբեթի բազմանիստ թմբուկի զարդագոտու ու քիվի բեկորներ ևն)։ Եկեղեցու Ավագ խորանը և առաստաղը ծածկված են եղել որմնանկարներով, շենքի գեղարվեստական արտահայտչականությանը նպաստել է նաև բազմագույն քարերի օգտագործումը։

XIII դ. վանքը Վաչուտյան իշխաններից ստացել է մի շարք նվիրատվություններ։

1654–57-ին Ուշիի Ս. Սարգիս վանքի վանահայր Ոսկան Երևանցին կոպտատաշ բազալտ քարով կառուցել է վանքը շրջափակող, ուղղանկյուն հատակագծով, աշտարակներով ուժեղացված պարիսպներ, որոնց ներսից կից եղել են բնակելի և տնտեսական շինություններ։ Հվ-արմ. կողմում թաղածածկ մեծ սրահն է և նրա շարունակությունը կազմող երկհարկանի խցերը։ Վանքի գլխավոր մուտքը հվ-արլ-ից է։

1827-ին Ուշիի Ս. Սարգիս վանքը երկրաշարժից ավերվել է։ 1999-ից, Շահե արք. Աճեմյանի նախաձեռնությամբ և  հովանավորությամբ, սկսվել են վանական համալիրի պեղումները (ղեկ.՝ Ֆ. Բաբայան), որոնց ընթացքում բացվել են Ս. Աստվածածին եկեղեցին, սրահի, օժանդակ շինությունների ավերակները (վանական համալիրի գլխավոր հատվածները պեղումների ընթացքում դուրս եկան հողաշերտի տակից), հայտնաբերվել են մշակութային արժեք ներկայացնող հնագիտական նյութեր, խաչքարեր, դրամներ և այլն։

Այսօր վանքին կից փոքրիկ բազիլիկ եկեղեցին է միայն կանգուն, որն, ըստ արձանագրության, կառուցվել է 1203թ.-ին, իսկ մյուս հատվածները խոնարհված են։

Կրթություն և Մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղն ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի երկհարկանի տուն, գրադարան և բուժարան։

Գյուղի կենտրոնում է գտնվում Հայրենական պատերազմի զոհերի հիշատակին կանգնեցված հուշակոթողը, որը կառուցվել է 1995 թվականին ճարտարապետ Վոլոդյա Բաբայանի կողմից։ Հայրենական պատերազմին գյուղից մասնակցել են ընդամենը 100 հոգի, որոնցից միայն 41-ն են վերադարձել։

2015 թվականին վերոնշյալ հուշակոթողի կողքին ավելացվեց ևս մեկ հուշարձան՝ նվիրված Հայոց եղեռնի 100-ամյակին։

Գյուղի Մշակույթի տունը երկար ժամանակ կիսավեր վիճակում էր գտնվում, սակայն 2014 թվականին վերակառուցվեց մի շարք բարերարների (նրանց մեջ հատկապես իր մեծ դերն ունի գյուղի կանադահայ բնակիչ Մ. Շարապխանյանը) և գյուղի բնակիչների ջանքերով։ Ներկայումս Մշակույթի տանը գործում է պարի, ասեղնագործության և հելունագործության խմբակներ։

Ո՞ր կտորն է պակասում։  5

Կռահի՛ր թիվը։

Ա․ Զույգ  կլոր եռանիշ թիվ է, հարյուրավորը 9 է, տասնավորը 3 է։

Պատ․՝930

Բ․ Պարունակում է 3 հարյուրյակ․  8 տասնյակ, զույգ  է, փոքր է 381-ից։

Պատ․՝380

Գ․ Ամենամեծ  քառանիշ  կենտ թիվն է։

Պատ․՝9999

Դ․ Ամենափոքր վեցանիշ կենտ թիվն է։

Պատ․՝100001

Ե․ Ամենափոքր հնգանիշ կենտ թիվն է։

Պատ․՝10001

Կազմի՛ր արտահայտությաւններ և հաշվի՛ր գումարը։

 

Թղթադրամ	քանակը	քանակը	քանակը
50000	2 հ ատ	4 հատ	9 հատ
20000	4 հատ	9 հատ	3 հատ
10000	3 հատ	4 հատ	10 հատ
5000	2 հատ	3 հատ	4 հատ
2000	5 հատ	7 հատ	3 հատ
1000	1 հատ	2 հատ	1 հատ
ընդամենը     1.139.000	231.000	451.000	637.000

9․Լուծի՛ր խնդիրները։

Ա․ 5 կգ կարտոֆիլի և 1 կգ  սոխ գնելու համար հարկավոր է 1300 դրամ։ Ինչքա՞ն արժե 1 կգ կարտոֆիլը, եթե 1 կգ սոխն արժե 300 դրամ։

Լուծում

1300-300=1000

1000:5=200

Պատ․՝200

Որքա՞ն գումար է հարկավոր 10-ական կիլոգրամ կարտոֆիլ և սոխ գնելու համար։

Լուծում

1000×2=2000

300×10=3000

2000+3000=5000

Պատ․՝5000

Բ․ 3 կգ կաղամբի  և 1 կգ գազարի համար վճարեցին 740 դրամ։ Ինչքա՞ն արժե 1 կգ կաղամբը, եթե 1 կգ գազարն արժե 140 դրամ։

Լուծում

740-140=600

600:3=200

Պատ․՝200

Որքա՞ն գումար է հարկավոր 20-ական կիլոգրամ կաղամբ և գազար գնելու համար։

Լուծում

600×20=12000

140×20=2800

12000+2800=14800

Պատ․՝14800

Գ․ Երբ Նարեն իր գումարի կեսը տվեց Աննային, իր մոտ մնաց 400 դրամ։ Ինչքա՞ն  գումար ուներ Նարեն։

Լուծում

400×2=800

Պատ․՝800

Դ․ Երբ Դավիթը կարդաց գրքի էջերի կեսը, մնաց կարդալու 80 էջ։ Քանի՞ էջից էր կազմված գիրքը։

Լուծում

80×2=160

Պատ․՝160

 Լրացրո՛ւ պակասող թվերը։

Նվազելի	45000	9541	1452	7000	9000			47810
Հանելի	4200		562	5610		15240	6450
Տարբերություն		4780			7260	24516	10005	12000

Սյունակով հաշվելու համար

Թիվը կլորացրո՛ւ մինչև մոտակա տասնյակը, հայուրյակը, հազարյակը 

Թիվը	Մոտակա տասնյակը	Մոտակա հարյուրյակը	Մոտակա հազարյակը
5.481	5480	5500	5000
41.892	41890	41900	42000
60.147	60150	60100	60000
24.100	24110	24200	24000
348.341	348340	348300	348000
759.217	759220	759200	759000

 

 

1.Գրի’ր մեկ  բառով:

 

հրաման տալ- հրամայել

բարև տալ -բարևել

լաց լինել -լացել

միտք անել — մտածել

խոսք տալ — խաստանալ

 

2.Բառերն այնպես միացրո’ւ, որ ծանոթ բառեր ստացվեն:

 

 

Վարդ, գայլ, հյուր, ցածր, դաշտ

ա

սեր, վայր, գույն, ձուկ, հասակ

Վարդագույն, գայլաձուկ, հյուրասեր, ցածրահասակ, դաշտավայր

 

 

 

 

3.Ասացվածքի բառերն առանձնացրո’ւ:

 

1.մեկձեռքովերկուձմերուկչեսբռնի

մեկ ձեռքով երկու ձմերուկ չես բռնի։

2.լավությունարաջուրըգցի

լավություն արա ջուրը գցի։

 

4.Տրված վանկերով բառեր կազմի’ր:

Տախ, մեռ, րազ, մո, դա, խա, խիր, ծա, ղան, կել, ղիկ, տակ, նել, բել, ե, սե:—

Տախտակ, մեռնել, ծաղիկ, խաբել, երազ, մոխիր, դակել, սեղան։

 

5.Նախադասություններն այնպես դասավորի’ր, որ պատմություն ստացվի:

 

1 Թռչունը շատ փոքր է:

2 Աշխարհի ամենափոքր թռչունն ապրում է Ամերիկայում:

5 Այդ պատճառով էլ նրա 5 — 6 հատը կարելի է տեղավորել ձեռքի ափի մեջ:

3 Նրան կոչում են «ճանճ – թռչուն»:

4 Այդ թռչունն ունի գույնզգույն փետուրներ:

Թռչունը շատ փոքր է: Աշխարհի ամենափոքր թռչունն ապրում է Ամերիկայում: Նրան կոչում են «ճանճ – թռչուն»: Այդ թռչունն ունի գույնզգույն փետուրներ: Այդ պատճառով էլ նրա 5 — 6 հատը կարելի է տեղավորել ձեռքի ափի մեջ:

 

6. Գրի՛ր 5 հատ պարզ համառոտ նախադասություն։

Արեգը եկավ տուն։

Սեյրանը գնաց դպրոց։

Ճանճը թռավ։

Սոնան մրսում է։

Շունը հաչաց։

 

7․ Գրի՛ր 5 հատ պարզ ընդարձակ նախադասություն։

Արեգը հոգնած եկավ տուն։

Սեյրանը վազելով գնաց դպրոց։

Ճանճը արագ թռավ։

Սոնան շատ է մրսում։

Շունը բարձր հաչաց։

8․ Գրի՛ր 6 հատ կոչական ունեցող նախադասություն։ Կոչականը դիր սկզբում, մեջտեղում և վերջում։

Սոնա՜, իջիր ներքև։

Ժամանակին եկեք դպրոց, երեխանե՜ր։

Սեյրա՜ն, փակիր դուռը, ցուրտ է։

Անջատիր հեռուստացուցը, Արե՜գ, ավելորդ աղմուկ է։

Մի լացիր, Նարե՜։

Մի բարկացրու, Արա՜մ, մայրիկին։